OPDRACHT >> 9. Lees uit het artikel “Woordverheldering,” het gedeelte “Procedure van het ophelderen van een woord”

HET OPHELDEREN VAN WOORDEN

Een verkeerd begrepen woord blijft verkeerd begrepen tot de persoon in kwestie de betekenis ervan heeft opgehelderd. En je kunt pas zeggen dat het woord is opgehelderd als de persoon het volledig heeft begrepen.

Er worden verschillende methoden gebruikt om woorden die de student tijdens zijn studie verkeerd heeft begrepen, op te sporen en op te helderen. Deze methoden worden met een verzamelnaam Woordverheldering genoemd. Het eerste wat je moet leren is de exacte procedure van het ophelderen van een woord of symbool waar je bij het lezen of studeren tegen aanloopt en dat je niet begrijpt. De hele technologie van Woordverheldering maakt gebruik van deze procedure.

Stappen om een Woord op te helderen

1. Zorg dat je altijd een woordenboek bij de hand hebt als je aan het lezen bent, zodat je elk verkeerd begrepen woord of symbool dat je tegenkomt kunt ophelderen. Er kan een eenvoudig maar goed woordenboek worden gevonden, waarvan de definities geen moeilijke woorden bevatten die zelf ook weer moeten worden opgehelderd.

2. Wanneer je een woord of symbool tegenkomt dat je niet begrijpt, zoek het dan op in een woordenboek en kijk snel de definities door, om die definitie te vinden die van toepassing is binnen de context waarin het woord verkeerd werd begrepen. Lees die definitie en maak zinnen waarin je het woord met die betekenis gebruikt, totdat je een helder concept van die betekenis van het woord hebt. Hiervoor zouden tien of meer zinnen nodig kunnen zijn.

3. Helder vervolgens elk van de andere definities van dat woord op, waarbij je elk ervan in zinnen gebruikt, totdat je een conceptueel begrip van elke definitie hebt.

Als een woord een aantal verschillende definities heeft, kun je je begrip van dat woord niet beperken tot maar één definitie en dan zeggen dat het woord “begrepen” is. Je moet in staat zijn het woord te begrijpen, wanneer het op een later tijdstip op een andere manier wordt gebruikt.

Helder echter de technische of gespecialiseerde definities (wiskunde, biologie, enz.) niet op en ook niet de definities die verouderd (niet langer gebruikt) of archaïsch (oud en niet langer in algemeen gebruik) zijn, tenzij het woord op die manier wordt gebruikt in de context waarin het verkeerd was begrepen. Als je dit doet kun je tegen veel andere woorden aan lopen die in die definities voorkomen en dit kan de vooruitgang van je studie sterk vertragen.

4. Het volgende dat moet worden gedaan is het ophelderen van de afleiding. Dat is de uitleg van waar het woord oorspronkelijk vandaan kwam. Dit zal je helpen om een fundamenteel begrip van het woord te krijgen.

5. De meeste woordenboeken geven de idiomen van een woord. Een idioom is een gezegde of uitdrukking waarvan de betekenis niet kan worden begrepen uit de gewone betekenis van de woorden. “Dat geeft niets” is bijvoorbeeld een idioom dat “dat is niet erg” betekent. Er zijn nogal wat woorden in onze taal die idiomatisch worden gebruikt en in een woordenboek worden deze gewoonlijk gegeven na de definities van het woord zelf. Als er idiomen zijn voor het woord dat je opheldert, dan moeten die ook worden opgehelderd.

6. Om een volledig begrip van het woord te krijgen, moet je ook elke andere informatie ophelderen die over het woord wordt gegeven, zoals aantekeningen over het gebruik ervan, synoniemen, enz. (Een synoniem is een woord dat een gelijksoortige maar niet dezelfde betekenis heeft als een ander woord, zoals bijvoorbeeld “dun” en “mager”.)

7. Als je in de definitie van het woord dat wordt opgehelderd een verkeerd begrepen woord of symbool tegenkomt, moet je het onmiddellijk ophelderen, door gebruik te maken van deze zelfde procedure en dan weer teruggaan naar de definitie die je bezig was op te helderen. (Symbolen en afkortingen die in een woordenboek worden gebruikt, worden gewoonlijk voorin dat woordenboek gegeven.) Als je echter merkt dat je een heleboel tijd besteedt aan het ophelderen van woorden binnen definities van woorden, moet je een eenvoudiger woordenboek nemen. Een goed woordenboek zal je in staat stellen een woord op te helderen, zonder dat je hierbij een heleboel andere woorden moet opzoeken.

Voorbeeld van het ophelderen van een woord
1. Laten we zeggen dat je de zin leest, “Vroeger verdiende hij zijn brood met het schoonmaken van schoorstenen” en je weet niet zeker wat het woord “schoorstenen” betekent.
2. Je vindt het in het woordenboek en kijkt de definities door om die definitie te vinden die van toepassing is. Er staat: “buis waardoor rook van een kachel of stookplaats wordt afgevoerd, rookkanaal”.
3. Je bent er niet zeker van wat “buis” betekent, dus je zoekt dat op. Er staat “afvoerpijp waardoor de rook naar buiten geleid wordt”. Dat past en klinkt logisch, dus je gebruikt het in enkele zinnen totdat je er een helder concept van hebt.
4. “buis” heeft nog meer definities in dit woordenboek, je heldert alle definities op en gebruikt ze in zinnen.
5. Zoek vervolgens de afleiding van het woord “buis” op. Ga nu terug naar “schoorsteen”. De definitie “buis waardoor rook van een kachel of stookplaats wordt afgevoerd, rookkanaal” is nu wel duidelijk, dus je gebruikt het in zinnen totdat je er een volledig begrip van hebt.
6. Vervolgens helder je de andere definities op. Als er in het woordenboek dat je gebruikt gespecialiseerde of verouderde definities staan, sla je die over omdat ze niet in algemeen gebruik zijn.
7. Helder nu de afleiding van het woord op. Je zult ontdekken dat het woord “schoorsteen” oorspronkelijk afkomstig was van het Middelnederlandse woord “schorensteen”. Als er enige opmerkingen staan over het gebruik van het woord, of als er synoniemen of idioom vermeld staan, worden die ook allemaal opgehelderd. Dat zou het einde zijn van het ophelderen van het woord “schoorsteen”.
 

Het bovenstaande is de manier waarop een woord moet worden opgehelderd. Wanneer woorden worden begrepen, kan er communicatie plaatsvinden en met communicatie kan elk gegeven onderwerp worden begrepen.